Spijsvertering op oudere leeftijd
Het is voor iedereen duidelijk dat naarmate we ouder worden, ons lichaam verandert: het gezichtsvermogen verslechtert, de huid is niet meer zo strak en rimpelvrij zoals in de jongere jaren... Maar ook onze interne organen, zoals ons hart of ons spijsverteringsstelsel, zijn onderhevig aan verouderingsprocessen. Om die reden hebben oudere mensen meer kans om spijsverteringsproblemen te ontwikkelen, zelfs indien ze vroeger op dat vlak volledig symptoomvrij waren.
Leeftijdsgebonden veranderingen tijdens het eten
De spijsvertering begint reeds in de mond. Je lippen en tong duwen het eten in je mond, waar je tanden en kiezen het vermalen tot kleine stukjes (zo ontstond dus het woord “maaltijd”!). Het voedsel wordt fijngehakt en vermengd met speeksel. Een slecht gebit of een slecht passend kunstgebit kan dit proces verstoren. Daarnaast wordt er op oudere leeftijd minder speeksel aangemaakt en kan de smaakzin veranderen.
Vanuit de mond gaat de met speeksel vermengde brijachtige massa via de slokdarm naar de maag. Dit is geen passief proces: de slokdarm is een spierbuis die het voedsel door gecoördineerde samentrekkingen vervoert. Helaas neemt de spierkracht van de slokdarm met de jaren af, wat kan leiden tot slikstoornissen.
Leeftijdsgebonden veranderingen in de maag
Eenmaal in de maag aangekomen, wordt de brij gemengd met maagsap. Die bevat maagzuur en enzymen om het voedsel af te breken. Om zichzelf tegen het zuur te beschermen, creëert het maagslijmvlies een alkalisch slijm. Naarmate de leeftijd toeneemt, nemen de aanmaak van maagsap en de beschermende functie van het maagslijmvlies echter af. Bovendien loopt de maag langzamer leeg. Dat kan leiden tot een verminderde eetlust of een voortijdig vol gevoel. Daarnaast worden stimulerende middelen zoals alcohol en nicotine, maar ook bepaalde geneesmiddelen soms moeilijker verdragen.
Leeftijdsgebonden veranderingen in de darm
De belangrijkste taak van de dunne darm is om het voedsel verder af te breken en voedingsstoffen en water op te nemen. Helaas kunnen ook deze functies op oudere leeftijd aangetast zijn, wat kan leiden tot deficiëntieverschijnselen ten gevolge van een tekort aan bijvoorbeeld vitaminen of mineralen.
Onze hele darm is een spierbuis die - via gecoördineerde samentrekkingen - de voedselbrij in één richting verplaatst. Als de kracht van die spieren afneemt, blijft het voedsel langer in het lichaam. Daardoor hebben ouderen vaak last van constipatie, wat vaak gepaard gaat met gasvorming, een opgeblazen gevoel en buikpijn.
Wat helpt bij spijsverteringsstoornissen op oudere leeftijd?
Naarmate we ouder worden, kan onze spijsvertering dus problemen vertonen. Over het algemeen zijn de prestaties van het hele spijsverteringsstelsel verminderd, hoewel er geen organische ziekte is: er kan geen specifieke oorzaak of ziekte gevonden worden die de symptomen verklaart. Men spreekt in dit geval van functionele stoornissen. Ook al zijn deze functionele stoornissen niet gevaarlijk, ze hebben wel degelijk een negatieve invloed op de levenskwaliteit van de patiënt.
Gezien er geen echte oorzaak is, ligt de focus op het behandelen van de symptomen. Een combinatie van verschillende behandelingsopties verzekert hierbij de beste resultaten: dieetaanpassingen, voldoende beweging, ontspanning en een eventuele medicamenteuze behandeling die de verschillende symptomen verlicht.